تعیین شاخصهای کاربری بهینه در مناطق آسیب پذیر شهری "مطالعه موردی منطقه 4 تهران"

کاربری اراضی شهری و چگونگی توزیع فضایی ـ مکانی آن یکی از مهمترین کارکرد ها به منظور استفاده بهینه از فضای شهری می باشد در مقابل شرایط طبیعی ناسازگار همواره به عنوان تهدیدی در طول تاریخ مناطق شهری را تحت تاثیر خود قرار داده است و خسارات جانی و مالی بسیاری را به بشریت تحمیل نموده است. قرارگیری مناطقی از ایران برروی نوار زلزله خیز، آسیب پذیری بالای مستحدثات و کمبود زیرساختهای لازم برای عملیاتی کردن صحیح مدیریت بحران سبب شده تا خطرپذیری لرزه ای در مناطق شهری و روستایی بسیار بالا برآورد شود. از اینرو اهمیت پرداختن به میزان تأثیر گسل ها بر شهرها و تهیه راهکارهایی جهت کاهش خسارت های وارده به خوبی احساس می گردد، تا اولاً در مکان گزینی شهرها دقت بیشتری شود و ثانیاً اصول برنامه ریزی شهری ومقاوم سازی ساختمان ها با معیارهای علمی و در نهایت تعیین کاربری بهینه در دستور کار متولیان امور شهری قرار گیرد. تهران از جمله شهرهای کشور است که روی نوار زلزله قرار گرفته است. در این ارتباط از مناطقی که در سطح شهر تهران نسبت به سایر مناطق این شهر با مشکل مواجه است منطقه چهار شهرداری تهران میباشد، که به لحاظ موقعیت جغرافیایی خود در شرق تهران قرار دارد. وجود گسل های فراوان در نزدیکی و داخل این محدوده موجب تشدید آسیب پذیری بافت های شهری این منطقه گردیده، بافت های قدیمی در دل این منطقه و پایداری اندک در مقابل مخاطرات طبیعی از مشخصه های اصلی بافت این منطقه می باشد. در این تحقیق سعی بر آن شده است تا شاخص های مطلوب برای انتخاب کاربری های بهینه در مناطق آسیب پذیر منطقه چهار تهران پس از تولید نقشه های پهنه بندی خطر و در نهایت جایگزینی کاربری های صحیح تعیین شود. نتایج نشان می دهد که حدود 11 درصد منطقه در طیف آسیب پذیر متوسط قرار دارد و حدود 5 درصد کاربری های منطقه طیف آسیب پذیری متوسط تا بالا را نشان می دهد. لذا اهمیت بهینه سازی کاربری ها بیش از پیش احساس می شود. با توجه به نتایج حاصل از پژوهش، به ارایه سیاست های خرد و کلان و نیز راهبردهایی جهت دستیابی به اهداف پیش رو توجه شده است.